Hamilelikte kan uyuşmazlığı anne adayının kanının Rh(-) ve baba adayının kanının Rh(+) olduğu zaman görülen bir problemdir. Rh zıtlığı veya Rh uygunsuzluğu olarakta tanımlanan bu rahatsızlığın her zaman bebek üzerinde bir etkisi olacağı söz konusu değildir. Herhangi bir yan etkisinin görülmesi için ilk olarak bebeğin kanının Rh(+) olması gerekmektedir. Bununla birlikte hamilelik veya doğum esnasında annenin kanının bebeğin kanına karışması ve bebeğin karşı zıt kan grubundan gelen kanları yabancı bir madde olarak algılaması ve buna karşı bağışıklık sistemini devreye sokup bu duruma karşı antikor meydana getirmesi gerekmektedir. Antikor hücreler olarak tanımlanan bu yenileme hücrelerinin görevi antijen durumunu ortadan kaldırmak olup, vücut tarafından kendiliğinden üretilmektedir. Daha evvelinden doğru olmayan kan grubunun nakli veya düşük meydana gelmesi gibi durumlarda vücut tarafından otomatik olarak antikor üretilmediği taktirde çoğunlukla ilk hamileliklerde bebeğin sağlığı açısından negatif bir durum oluşmaz. Bunun nedeni uyarılma meydana gelip antikor üretilinceye kadar hamileliğin sonlanmasıdır. Bu uyarılma da genellikle doğum esnasında bebekten anneye olan kan geçişi sayesinde meydana gelmektedir. Doğumun ardından bu uyarılma giderilmezse veya bir şekilde engellenmezse bundan sonraki hamilelik durumlarında vücut bu yabancı kanla karşılaştığında kanı anımsar ve otomatik olarak antikor hücreler meydana getirerek bebeğin kan hücrelerine karşı savunmaya geçerek o hücrelere zarar vermeye başlar.
Kan grupları A ve B olarak iki farklı gruba ayrılır. Her kişi A, B, AB veya 0 kan gruplarından bir tanesine sahiptir. Kan grupları, kırmızı kan hüclerinin içerisinde yer alan antijen maddelere göre ayrılır ve adlandırılır. Antijen hücreler, savunma sisteminini aktifleştiren protein gruplarıdır. Kan uyuşmazlığı rahatsızlığında bebeğin kan grubu (+) ise doğum sırasında annenin kanıyla bebeğin kanının birleşmesi sonucu annenin kanına Rh faktörü bulaşır. Anne adayının vücudu ise bu duruma otomatik olarak antikor hücreler üreterek karşılık verir. Bu tepkiyle birlikte, ultrason çekildiğinde bebekte hidrops olarak isimlendirilen vücut boşluklarında sıvı birikmesi durumu ortaya çıkar. Bebekte meydana gelen anemi nedeniyle kalp yetmezliği ortaya çıkabilir. Rahatsızlığın şiddetine ve tahrip edilen hücrelerin sayısına paralel olarak bebeğin anne karnında ölümüne kadar bir çok farklı problem meydana gelebilir. Anne adayının savunma mekanizması bir kere antikor hücre üretimine başladığında artık bu geri dönüşü olmayan bir süreci ifade etmektedir. Kan uyuşmazlığı durumunda en çok dikkat edilmesi gereken nokta müdehalenin vücudun antikor üretmeden önce gerçekleştirilmesidir.
Kan Uyuşmazlığının Tedavisi
Yukarıda da belirttiğimiz gibi bu rahatsızlıkta asıl önemli olan annenin savunma sisteminin antikor üretmeden engellenmesidir. Bu tür rahatsızlıkların tedavisinde asıl önemli olan kural korunma olduğu için aşağıdaki adımlar çok önemlidir:
– Hamilelikten önce anne ve baba adaylarının kan grupları belirlenmelidir. Eğer herhangi bir kan uyuşmazlığı durumu söz konusu ise hamilelik boyunca “İndirekt Coombs” isimli test belirli aralıklarla uygulanmalıdır.
– İlk hamilelikte eğer böyle bir durum ihtimali varsa 28.haftada erken korunma iğnesi yaptırılarabilir.
– Düşük durumlarında hamilelik 3üncü ayını geride bırakmışsa korunma aşısı tam doz olarak uygulanmalıdır. Kürtaj esnasında ise korunma aşısı operasyondan önce gerçekleştirilmeli ve kürtaj mümkünse vakum tekniğiyle gerçekleştirilmelidir.
Leave a Reply